Japonia – kraj kwitnącej wiśni, kraina tajfunów, ojczyzna samurajów, królestwo technologii, strefa kultury mangi i anime. Nie bez powodu to miejsce budzi szerokie zainteresowanie wśród wielu osób na całym świecie. Jeżeli chcieliście kiedykolwiek odwiedzić Japonię, jesteście zainteresowani studiami w Japonii, ciekawią Was oferty stypendialne w Japonii, odkryliście w sobie niezbyte pokłady chęci do zostania samurajem, albo po prostu chcecie dowiedzieć się kilku ciekawostek – trafiliście na dobry artykuł. Razem skierujemy się w stronę samego serca imperium j-culture (kultury japońskiej).

Przygotujcie sobie kubek ciepłej herbaty, przynieście ciasteczka z kuchni i rozsiądźcie się wygodnie. Zaczynamy!

Na początek kilka słów wstępu o japońskiej kulturze, niektóre z tych informacji będą przydatne zarówno w trakcie studiów, jak i zwiedzania.

Specyfika kultury kraju kwitnącej wiśni jest niezwykle ciekawa, zwłaszcza w odniesieniu do obyczajów i relacji międzyludzkich (w szczególności tych w szkołach) i opiera się, jak zresztą w większości przypadków, na zarysie historycznym kraju. Pracując lub studiując w Japonii na pewno dostrzeżecie bardzo wyraźną hierarchię wśród Japończyków, co ma swoje dobre i złe strony. Najlepiej zilustruje to podany niżej przykład.

Na studiach będziecie mieli okazję doświadczyć relacji między studentami z wyższych lat (senpai), a tymi z młodszych (kōhai). Te zależności znajdują swoje odbicie w tym, jak będzie wyglądała sytuacja w firmach, lub nawet rodzinach. Ci młodsi muszą zwracać się z dużym szacunkiem do swoich starszych kolegów i jest to coś, do czego należy się przyzwyczaić. W Polsce raczej nikt się nie przejmuje kto jest ze starszego rocznika, większość studentów miesza się ze sobą i spędzają czas wspólnie, niezależnie od tego, na jakim etapie studiów się znajdują. W Japonii wygląda to wręcz odwrotnie – większość studentów i uczniów spędza czas tylko pośród swoich rówieśników. W zamian za okazywany mu szacunek, senpai wytłumaczy, w jaki sposób funkcjonuje uczelnia i na co należy zwrócić uwagę, może także w razie potrzeby pomóc w nauce. Natomiast kōhai niekiedy przynoszą dla swoich starszych kolegów drobne upominki, aby odwdzięczyć się za ich pomoc. Tutaj należy zaznaczyć ważny fakt – przynoszenie upominków dla senpai jest powszechnie uznawane raczej za obowiązek społeczny, niż za faktyczne okazanie wdzięczności.

Czy to oznacza, że studiując na jednym z japońskich uniwersytetów będziecie musieli w podobny sposób okazywać respekt osobom na wyższym roku studiów? Otóż niekoniecznie.

Normy przyjęte wśród japońskiego społeczeństwa wydają się być niezwykle rygorystyczne, ale przyjezdni, osoby z innego kraju, czyli tzw. gaijin (obcy) mają bilet ulgowy. Z reguły na nieznajomość norm społecznych u gaijinów przymyka się oko, oznacza to, że mimo sztywnej etykiety przyjezdnym pozwala się na nieco więcej. Nie bierzcie tego jednak za zachętę do nagminnego naginania przyjętych norm, Japończycy nie patrzą przychylnym okiem na kogoś, kto swoim zachowaniem stale zakłóca ogólnie przyjęte standardy. Dlatego starajcie się być uprzejmi i nie hałasować w przestrzeni publicznej. Podróżując komunikacją miejską w Japonii na pewno zauważycie, że wszyscy są niezwykle cicho, a pasażerowie dzielą się praktycznie na trzy grupy – czytający gazetę, spoglądający w telefon i śpiący. Rzadko zdarza się, żeby w metrze odbywały się głośne rozmowy, większość pasażerów z odebraniem telefonu czeka aż uda im się wysiąść na stacji, dopiero wtedy oddzwaniają. Warto także zwrócić uwagę przy wsiadaniu na specjalne wagony, które są przeznaczone tylko i wyłącznie dla kobiet.

Zanim przytoczymy resztę specyfiki studiowania w Japonii trzeba dać niewielki zarys, jak wygląda przebieg dostania się na studia u typowego Japończyka. Pomoże to zrozumieć niektóre zwyczaje i zachowania, na które można będzie się natknąć w trakcie pobytu.

Przede wszystkim, celem zdecydowanej większości Japończyków jest praca w jednej z megakorporacji, których pełno jest w prawie każdym większym mieście. Co ciekawe, Japończycy najczęściej związują się z daną firmą na całe życie, posiadanie w CV kilku poprzednich stanowisk w innych korporacjach źle świadczy o pracowniku, ponieważ sugeruje, że nie potrafi on utrzymać się w jednym miejscu na dłużej. To jest coś, co wygląda zupełnie inaczej w krajach europejskich, gdzie bogate CV postrzega się jako dużą ilość zdobytego doświadczenia.

Największa szansa w Japonii na zostanie trybikiem w takiej korporacji to ukończenie najlepszych z możliwych uczelni. W takim razie jak dostać się na dobrą uczelnię? Należy zdać egzaminy wejściowe, a jak wiadomo im lepsza uczelnia, tym trudniejsze egzaminy. Dlatego Japończycy przygotowują się na studia w niezwykle ciekawy sposób. Aby dobrze zdać egzaminy wstępne rodzice często zapisują swoje dzieci do specjalnych szkół dodatkowych (czyli poza edukacją obowiązkową), które mają je do tego przygotować. Takie szkoły są niekiedy niezwykle drogie.
Ale to nie wszystko. Żeby dostać się do tych najlepszych szkół dodatkowych również należy napisać egzamin wstępny. Dlatego jeszcze wcześniej Japończycy zapisują swoje dzieci na korepetycje, które je do tego odpowiednio przygotują. Mamy zatem do czynienia z korepetycjami, które przygotowują do szkoły dodatkowej, która przygotuje na studia. Do tego jeszcze dochodzi edukacja obowiązkowa. Wszystko po to, aby pracować w wymarzonej (i najlepiej płatnej) korporacji.

Warto jeszcze napomknąć, że uniwersytet służy zdecydowanej większości Japończyków jako miejsce na zdobycie papierka i nic więcej. Liczy się tylko i wyłącznie pozycja uczelni w rankingu, pracodawca w korporacji najczęściej nie zwraca nawet najmniejszej uwagi na to, jaki kierunek skończył student, ponieważ i tak całą wiedzę praktyczną zdobędzie już w pracy – tam, zostanie odpowiednio przeszkolony i przygotowany. Dlatego nie zdziwcie się, jeżeli inni studenci wydadzą się Wam znudzeni, zmęczeni i niezainteresowani. Sytuacja wygląda inaczej na studiach doktoranckich, na które z reguły idą już osoby ściśle związane ze światkiem akademickim, chcące poświęcić się nauce.

Pomijając fakt chodzenia na studia w celu zdobycia „papierka”, na japońskich uniwersytetach ogromna ilość zajęć jest czymś zupełnie normalnym. Zdarza się, że na uczelni trzeba pojawić się także w sobotę. Do tego praktycznie na wszystkich wydziałach znajdziemy sporą liczbę kółek zainteresowań, które również oferują szeroki wachlarz zajęć. Dlatego normalnym widokiem są przysypiający na zajęciach studenci, którzy cały swój czas spędzają praktycznie na uczelni i nauce, a wolne chwile poświęcają pracy dorywczej.

Pewnie jesteście ciekawi jak to jest, że skoro studenci i tak śpią na zajęciach, to czy nie łatwiej będzie im nadrobić zaległości w domu na własną rękę zamiast tracić czas na dojeżdżanie na uniwersytet? Tutaj odpowiedź może niektórych nieco zaboleć. Na uczelniach przede wszystkim liczy się frekwencja, a nieobecność nawet na kilku godzinach w semestrze może skutkować skreśleniem z listy studentów. Nie ma możliwości żeby zaległości nadrobić w domu, obecność na zajęciach jest obowiązkowa. Można napisać egzamin zaliczeniowy na 100%, ale i tak zostać skreślonym z listy za nieobecności. Pamiętajcie o tym zaczynając studia.

Z drugiej strony zagadnienia, które pojawią się na egzaminie końcowym są zawsze bardzo jasno i przejrzyście określone, więc nie ma sytuacji, w których pojawia się temat, o którym nie było wcześniej mowy.

W dużym (a przynajmniej całkiem sporym) skrócie tak właśnie wygląda specyfika studiowania w Japonii.

Czy wyjeżdżając na studia do Japonii należy znać język ojczysty?

Wszystko zależy od podjętego stypendium, lub kierunku studiów. Wiele wyjazdów stypendialnych i staży oferuje studia w języku angielskim, dlatego na uczelniach wyższych nie powinno być problemu z porozumieniem się. Korzystanie z transportu publicznego również jest w miarę proste – praktycznie wszystkie stacje i przystanki używają nazw zromanizowanych, co pomaga w ich odczytaniu. Ogłoszenia i drogowskazy mają bardzo często wersje angielską, a pomocą służą specjalne punkty informacji turystycznej, gdzie pracownicy bez problemu pomogą Wam odnaleźć się w terenie i wskazać miejsce docelowe. Podobnie jest z jedzeniem zamawianym w barach i restauracjach, większość z tych miejsc ma plastikowe atrapy, lub zdjęcia obrazujące, jak wygląda konkretna pozycja w menu, więc nawet bez znajomości języka widać co zamawiamy. Jedzenie w sklepach nie zawsze ma wersję angielską składu, więc często kupno opierać się będzie na podstawie obrazka na opakowaniu (może się zdarzyć, że kupiony rogal zamiast domniemanego nadzienia o smaku matcha, będzie miał w sobie szpinak i ser). Nie warto także liczyć na zajmującą rozmowę po angielsku z przypadkowym przechodniem – dużo Japończyków nie zna, lub nie ma ochoty rozmawiać w języku angielskim.

Czy wyjeżdżając do Japonii potrzebna jest wiza?

Wyjazdy niepłatne trwające do 90 dni nie wymagają posiadania wizy, jedynym dokumentem, który będzie potrzebny jest paszport. W przypadku studiów, staży i stypendiów, czyli wyjazdów trwających ponad 90 dni i za które otrzymywane jest wynagrodzenie konieczne jest posiadanie wizy. Konieczny jest również CEO, czyli Certificate of Eligibility. Wniosek o CEO składa uczelnia przyjmująca, która następnie wysyła wypełniony i zatwierdzony wniosek kurierem do studenta. Podgląd informacji o CEO możecie znaleźć tutaj. Warto zaznaczyć, że do CEO może być potrzebne zdjęcie jak w wizie, ale o wymiarach 3×4 cm.

Aby otrzymać wizę należy wypełnić i złożyć odpowiednie dokumenty w ambasadzie Japonii:

• ważny paszport,
• aktualne zdjęcie o wymiarach 4,5×4,5 cm zrobione na jasnym tle i bez nakrycia głowy,
• dokumenty wysłane przez stronę japońską (np. uniwersytet, firmę).

W przypadku wypełniania wniosku o wizę otrzymanego w ambasadzie możemy spotkać się z potrzebą wypełnienia punktów takich jak:

• informacje na temat lotu,
• informacje na temat adresu pobytu w Japonii,
• informacje o osobie za nas poręczającej.

Udając się na studia do Japonii wypełnienie tych podpunktów może okazać się mniej lub bardziej skomplikowane. Wypełnienie informacji na temat lotu najczęściej nie jest możliwe ze względu na fakt, że dopiero aplikujemy o wizę, a jeżeli jej nie dostaniemy nasz wyjazd może nie dojść do skutku. Dlatego przy wypełnianiu wniosku warto nakreślić sytuację w ambasadzie i poprosić kogoś z pracowników o pomoc. Podobny problem sprawia podanie adresu – jeżeli nie mamy zagwarantowanego zakwaterowania przez uczelnię musimy liczyć się z wynajęciem pokoju w hotelu, co też może być zmienne w zależności od faktycznego terminu wyjazdu. W przypadku osoby poręczającej student może wpisać nazwę uniwersytetu, podając jej dane we wszystkich podpunktach (adres, imię i nazwisko etc.).

Uwaga – na wszelki wypadek należy upewnić się w konsulacie o sposób wypełnienia podanych wyżej podpunktów.

Jakie inne dokumenty mogą być potrzebne przy składaniu aplikacji na studia lub program stypendialny?

Większość uczelni ma jasno określone kryteria przyjęcia i jakie dokumenty są do tego wymagane, nie różnią się one także specjalnie między uniwersytetami. Zazwyczaj te informacje można znaleźć na stronie konkretnej uczelni. Najczęściej jednak konieczny jest list motywacyjny, dyplom z poprzednich studiów (bądź zaświadczenie o planowanym uzyskaniu dyplomu), wykaz ocen ze wszystkich przedmiotów, dwa (lub trzy) listy rekomendacyjne, certyfikat zaświadczający o poziomie znajomości języka angielskiego i certyfikat znajomości języka japońskiego.
Pamiętajcie, że nie zawsze wszystkie z wymienionych wyżej dokumentów są konieczne, należy zawsze sprawdzić na stronie uczelni lub programu co należy wcześniej przygotować.

Czy studia w Japonii są płatne?

Tak, na szczęście kwoty nie są pokroju tych, które czasem można znaleźć w Stanach Zjednoczonych (studenci w Japonii najczęściej nie zaciągają pożyczek i nie popadają w długi). Wielu studentów dorabia w wolnych chwilach, aby pokryć koszty studiowania lub inne wydatki i to wydaje się im wystarczać. Japońskie uniwersytety najczęściej wymagają opłaty za złożenie podania, oraz roczne czesne. Wysokość wymaganych kwot różni się względu na kierunek (licencjat, magister, albo doktorat) i najczęściej są one dostępne na stronie uczelni. Pojawiła się także informacja o możliwych zmianach dotyczących opłat za szkolnictwo na rok 2020 – więcej szczegółów tutaj.

Gdzie mieszkać w Japonii?

W przypadku studentów opcji jest kilka. Mogą być to akademiki (o ile uczelnia ma takowe do zaoferowania), lub proste i niewielkie mieszkania do wynajęcia w niewielkich blokach. Standardy takich mieszkań nie są wysokie, ściany między mieszkaniami są cienkie, więc słychać wszystko co się dzieje u sąsiadów, a klimatyzacja będzie jedynym ratunkiem w upalne dni, lub mroźne wieczory. Bez sporego budżetu trzeba zapomnieć o mieszkaniu w tradycyjnych ryokanach (japońskie gospody, lub zajazdy) wyłożonych tatami i posiadającymi miejsca kąpielowe z wodą z gorących źródeł. Japońskie ryokany, zwłaszcza te w dużych miastach są niezwykle drogie. Można też przed przyjazdem rozejrzeć się w internecie poprzez specjalnych pośredników i firmy, które pomagają w wynajęciu mieszkania osobom z zagranicy.

Które uczelnie w Japonii uznawane są za najlepsze?

Przedstawiamy Wam top 10 uniwersytetów w Japonii według rankingu sporządzonego w 2019 roku przez The World University Rankings.

1. The Univeristy of Tokyo (Tokio)
2. Kyoto University (Kioto)
3. Tokyo Institute of Technology (Tokio)
4. Osaka University (Suita)
5. Tohoku University (Sendai)
6. Nagoya University (Nagoia)
7. Kyushu University (Fukuoka)
8. Hokkaido University (Sapporo)
9. Keio University (Tokio)
10. Waseda University (Tokio)

Na jakie programy stypendialne warto zwrócić uwagę?

Stypendium doktoranckie na OIST (the Okinawa Institute of Science and Technology) w Japonii
OIST oferuje zindywidualizowany program studiów doktoranckich gwarantujący solidne podstawy wiedzy w twojej dyscyplinie (fizyka, chemia, biologia, neurobiologia, matematyka, informatyka, ekologia, nauki o środowisku naturalnym oraz nauki morskie) z możliwością podjęcia badań interdyscyplinarnych.
Ostateczny termin składania wniosków: 1 kwietnia 2020 roku z możliwością uczestnictwa w warsztatach rekrutacyjnych organizowanych w dniach 23-25 czerwca 2020 roku.
Szczegóły.

Stypendia Fundacji Canon na badania w Japonii
Stypendia badawcze Fundacji Canon to program grantowy adresowany do wysoko wykwalifikowanych naukowców różnych specjalizacji z Europy, którzy zainteresowani są prowadzeniem swoich badań w Japonii. Do 15 września każdego roku można składać wnioski w ramach konkursu naukowego.
Pobyt naukowy w Japonii może trwać od trzech do dwunastu miesięcy. W trakcie trwania stażu stypendyści otrzymają od Fundacji Canon wsparcie finansowe w wysokości od 22 500 do 27 500 euro rocznie (w przypadku krótszego czasu stypendium, w odpowiednio proporcjonalnej wysokości). Wnioski mogą być składane przez osoby ze stopniem magistra lub stopniem naukowym doktora. Już wkrótce otwarty zostanie nowy, tegoroczny nabór.
Szczegóły

Program rezydencji artystycznych ARCUS w Japonii
Projekt ARCUS prowadzi program rezydencji artystycznych, którego celem jest wspieranie działań adeptów sztuki będących na początku drogi twórczej. Projekt został utworzony w 1994 roku przez władze prefektury Ibaraki. W swojej 25-letniej historii ARCUS Project gościł 103 artystów z 33 krajów.
Program Rezydencji Artystycznych ARCUS koncentruje się na „procesie”. Promowane są pomysły, który nie traktują końcowej prezentacji jako celu, ale zakładają przeprowadzenie badania/projektu specyficznego dla danego miejsca w określonym czasie. Oczekuje się również, że badanie/projekt będzie otwarte dla publiczności, aby mogła być częścią procesu i współtworzyć go. Z jednego regionu lub kraju wybrany zostanie jeden artysta. Informacje o naborze zazwyczaj pojawiają się w marcu każdego roku.
Szczegóły

Stypendium naukowe Matsumae International Foundation w Japonii
Matsumae International Foundation prowadzi od 1980 roku program stypendialny na realizację badań w wybranych instytucjach goszczących w Japonii. Fundacja zapewnia 20 stypendiów dla naukowców zagranicznych o wysokich osiągnięciach naukowych. Stypendium pokrywa koszty pobytu i prowadzenia badań w Japonii – wynosi ok. 2007,50 dolarów amerykańskich miesięcznie. Dodatkowo Fundacja zapewnia świadczenia zdrowotne, koszty podróży i fundusz na początek pobytu.
Szczegóły

Międzynarodowe Stypendium Japońskiego Związku Kobiet Uniwersyteckich (JAUW)
Celem programu jest umożliwienie obiecującym naukowczyniom/absolwentkom z każdej dziedziny nauki pobytu w ośrodkach akademickich/badawczych w Japonii. Termin zgłoszeń upływa 31 marca 2020.
Misją JAUW jest poprawa pozycji kobiet i dziewcząt, promocja kształcenia się przez całe życie, zachęcanie absolwentek wyższych uczelni do wykorzystywania swojej wiedzy na rzecz zmian. Organizacja zobowiązuje się do poprawy jakości szkolnictwa wyższego dla kobiet, promocji równouprawnienia płci w społeczeństwie, działania na rzecz światowego pokoju oraz współpracy międzynarodowej.
Szczegóły

Podczas przygotowywania artykułu korzystaliśmy z informacji o wizach do Japonii dostępnych na stronie www.aldonna.pl.

Jeżeli interesuje was inny kraj, przeczytajcie cykl Kierunek: świat!

Jeśli ten artykuł pomógł Wam w zdobyciu ważnych informacji o stypendiach, rozwiał Wasze wątpliwości i uważacie, że takich artykułów oraz doradztwa potrzeba więcej – dorzućcie nam cegiełkę, byśmy mogli dalej Was wspierać radą i rzetelnymi artykułami!  Dziękujemy!

Fundacja Dobra Sieć nie ponosi odpowiedzialności za decyzje podjęte przez użytkowników serwisu na podstawie informacji opublikowanych na stronach www.mojestypendium.pl. Rozpowszechnianie całości lub fragmentów tekstów zamieszczanych w serwisie www.mojestypendium.pl w innych mediach lub w innych serwisach internetowych bez podania źródła wymaga zgody serwisu www.mojestypendium.pl.