Decydując się na studia w Kanadzie, wiele zależy od tego, jaką prowincję wybierzemy: język nauki, wysokość czesnego, aż po proces rekrutacji i organizację studiów. Nie zmienia to jednak faktu, że większość kanadyjskich uniwersytetów zapewnia wysoki poziom nauczania i może otwierać furtkę do międzynarodowej kariery.

W tym artykule z cyklu Kierunek: świat przybliżymy Wam, jak wyglądają studia w Kanadzie i z jakimi formalnościami się wiążą. Opisujemy także dostępne dla młodych Polek i Polaków alternatywne możliwości wyjazdu do tego kraju. Ponadto wybraliśmy dla Was ciekawe oferty stypendiów na studia w Kanadzie.

System nauki i szkolnictwa wyższego

Na samym początku warto podkreślić, że system nauki i szkolnictwa wyższego w Kanadzie podlega władzom danej prowincji. Odpowiedzialność rządu federalnego w zakresie szkolnictwa wyższego jest mocno ograniczona – m.in. podlega mu Królewskie Kolegium Wojskowe Kanady.

Co ważne, brak scentralizowanego systemu szkolnictwa wyższego oznacza, że aspekty takie jak wysokość czesnego, czas trwania studiów czy sposób rekrutacji mogą różnić się w zależności od prowincji. Jednocześnie w całym kraju szkolnictwo wyższe na poziomie akademickim zorganizowane jest w systemie trzystopniowym:

1. Studia licencjackie (Bachelor), trwające 3 lub 4 lata;
2. Studia magisterskie (Master), których ukończenie zajmuje zazwyczaj 1 rok lub 2 lata;
3. Studia doktoranckie (PhD), które zazwyczaj trwają 4 lata.

Podobnie jak w innych anglojęzycznych krajach, studia pierwszego stopnia określa się mianem undergraduate, zaś studia drugiego i trzeciego stopnia – graduate.

W Kanadzie funkcjonuje 96 uniwersytetów oferujących naukę w języku angielskim i francuskim. Większość francuskojęzycznych uniwersytetów zlokalizowanych jest w Quebecu – jedynej kanadyjskiej prowincji, w której oficjalnym językiem jest wyłącznie francuski. Ponadto, część uczelni oferuje studentom kursy zarówno w języku angielskim, jak i francuskim. Co ciekawe, największą dwujęzyczną uczelnią w Ameryce Północnej jest Uniwersytet Ottawski w prowincji Ontario.

Istotnym jest fakt, że dyplomy wielu polskich uczelni są uznawane w Kanadzie. A zatem np. posiadając dyplom licencjata uzyskany na uniwersytecie w Polsce, możemy aplikować od razu na studia magisterskie w Kanadzie.

Szkolnictwo zawodowe w Kanadzie

Poza uniwersytetami, w Kanadzie funkcjonuje około 150 kolegiów (colleges) – instytucji szkolnictwa zawodowego. Kolegia najczęściej nie przyznają stopni naukowych, z wyjątkiem przypadków, gdy wyraził na to zgodę Minister Edukacji danej prowincji.

Kolegia oferują zazwyczaj kursy zawodowe trwające od roku do dwóch lat, w zależności od kwalifikacji. Poza krótszym czasem nauki, wśród zalet college’ów można wymienić ich wyspecjalizowanie, programy praktyk zawodowych oraz niższe koszty czesnego w porównaniu z uniwersytetami.

Co więcej, ze względu na zdecentralizowany system szkolnictwa wyższego w Kanadzie, organizacja nauki w kolegiach różni się w zależności od prowincji. W college’ach w Kolumbii Brytyjskiej i Albercie, poza kursami zawodowymi oferowane są dwuletnie programy kończące się uzyskaniem tzw. Associate degree. Uprawnia on do kontynuowania nauki na poziomie licencjackim rozpoczynając od trzeciego roku (a więc nauki przez kolejne dwa lata do uzyskania tytułu licencjata).

W Quebecu odpowiednikiem college’u jest CEGEP (skrót od Collège d’enseignement général et professionnel). Grupa ta obejmuje zarówno dwuletnie kolegia ogólnokształcące, jak i kolegia oferujące kursy zawodowe. Co ciekawe, zdobycie dyplomu CEGEP jest obowiązkowe dla młodych obywateli Quebecu, którzy chcą rozpocząć naukę na uniwersytecie.

Rekrutacja na studia w Kanadzie

Każdy kanadyjski uniwersytet czy college ma własne zasady dotyczące rekrutacji. A zatem warto sprawdzić wszelkie najważniejsze informacje – takie jak np. terminy rekrutacji oraz rozpoczęcia i zakończenia roku akademickiego, wysokość wpisowego, czesne – na stronie wybranej uczelni.

W większości przypadków rok akademicki na uczelniach w Kanadzie podzielony jest na dwa semestry: semestr jesienny (fall term), trwający od września do grudnia oraz semestr zimowy (winter term), trwający od stycznia do kwietnia. Wiele uczelni oferuje również dodatkowy, letni semestr (summer session), trwający od maja do sierpnia.

Przede wszystkim proces aplikacji na studia należy rozpocząć dużo wcześniej niż w Polsce. Wiele uczelni otwiera systemy aplikacji online już na jesień w roku poprzedzającym rozpoczęcie studiów, zaś termin aplikacji na większość kierunków mija w styczniu. Kandydaci na medycynę, stomatologię czy prawo często muszą przesłać wniosek już w październiku lub listopadzie. Ponadto, wiele terminów składania wniosków o stypendia mija wcześniej niż terminy naboru na studia.

Czy aby studiować w Kanadzie potrzebna jest wiza?

Obywatele Polski planujący wizytę w Kanadzie trwającą nie dłużej niż sześć miesięcy są uprawnieni do pobytu w ramach ruchu bezwizowego. Oznacza to, że jeśli studiujemy w Kanadzie np. w ramach wymiany studenckiej nie dłuższej niż jeden semestr, nie potrzebujemy składać wniosku o wizę studencką. Co ważne, powyższa zasada została zniesiona na czas pandemii COVID-19. A zatem obecnie każda osoba przyjeżdzająca na studia do Kanady, niezależnie od długości pobytu, musi złożyć wniosek o wizę studencką.

Wniosek o wizę studencką (study permit) należy złożyć po otrzymaniu potwierdzenia przyjęcia na studia. Do wniosku należy dołączyć list potwierdzający z uczelni (letter of acceptance), skan paszportu oraz potwierdzenie posiadania wystarczających środków finansowych na pokrycie kosztów czesnego i pobytu przez minimum rok. Może to być np. zaświadczenie o otrzymaniu stypendium czy potwierdzenie udzielenia pożyczki studenckiej. Ponadto możemy zostać poproszeni o dostarczenie dodatkowych dokumentów, takich jak na przykład zaświadczenie o niekaralności. W przypadku podejmowania studiów w Quebecu, należy otrzymać również certificat d’acceptation du Québec (CAQ), wydawany przez rząd prowincji.

Posiadając ważną wizę studencką można pozostać w Kanadzie do 90 dni po ukończeniu studiów bez konieczności wypełniania dodatkowych formalności. Absolwenci kanadyjskich uczelni mogą również starać się o dedykowane pozwolenie na pracę (post-graduation work permit), pod warunkiem, że złożą wniosek do 180 dni po uzyskaniu ostatnich ocen na studiach. Termin ważności takiego pozwolenia jest zależny od czasu trwania ukończonych studiów.

W każdym przypadku, aby wjechać na teren Kanady, należy złożyć wniosek o Elektroniczną Autoryzację Podróży (Electronic Travel Authorization, eTA). Cały proces odbywa się elektronicznie poprzez formularz na stronie rządu Kanady. ETA kosztuje 7 dolarów kanadyjskich i w większości przypadków uzyskuje się ją w przeciągu kilku minut od złożenia wniosku.

Więcej informacji na temat wiz studenckich dostępnych jest na stronie internetowej rządu Kanady.

Jeśli nie studia, to…?

Program International Experience Canada (IEC) umożliwia młodym ludziom odbycie stażu lub podjęcie pracy w Kanadzie na okres do jednego roku. Program dzieli się na trzy kategorie:

1. Working Holiday, w ramach którego otrzymuje się tzw. otwarte pozwolenie na pracę (open work permit). W praktyce oznacza ono możliwość podjęcia pracy w dowolnym miejscu i na dowolny okres czasu (do momentu wygaśnięcia pozwolenia na pracę). Umożliwia to łatwe połączenie pracy zarobkowej i podróżowania.
2. Young Professionals, umożliwiający młodym absolwentom zatrudnienie w obszarze związanym z ukończonym przez nich kierunkiem studiów.
3. International Co-op (Internship), przeznaczony dla studentów uczelni wyższych chcących odbyć staż zawodowy w Kanadzie.

Obywatele Polski w wieku 18-35 lat (włącznie) mogą uczestniczyć w programie IEC dwukrotnie. Jednak za każdym razem muszą wybrać inną kategorię. Ponadto, między datą wygaśnięcia pierwszego pozwolenia na pracę a datą złożenia drugiego wniosku w ramach programu, musi nastąpić minimum sześciomiesięczna przerwa.

Znajomość języka

Każda uczelnia ustala własne wymagania odnośnie poziomu znajomości języka – odpowiednie informacje można znaleźć na stronie internetowej danego uniwersytetu czy college’u. Najczęściej wystarczająca jest znajomość języka na poziomie B2, aby zacząć studia na poziomie licencjackim, choć na kierunkach medycznych, inżynierskich czy na prawie zazwyczaj wymagania językowe są wyższe.

W przypadku, gdy podejmujemy studia na anglojęzycznej uczelni, najczęściej akceptowanymi certyfikatami językowymi są IELTS, TOEFL oraz CAEL (Canadian Academic English Language Assessment). Warto dodać, że IELTS to jedyny test, który jest uznawany przez władze imigracyjne wszystkich krajów, które wymagają tego rodzaju dokumentu. Test można zdać w British Council, którego ośrodki znajdują się w dziewięciu miastach w Polsce. Koszt egzaminu to około 800 złotych.

Jeśli zaś planujemy studia w języku francuskim, najczęściej akceptowalnymi certyfikatami są DELF/DALF, TCF oraz TEF Canada. W Polsce egzaminy DELF/DALF i TCF są organizowane przez Instytut Francuski w Polsce oraz sieć Alliance Française Polska. Niektóre uniwersytety oferują kandydatom na studia własne testy sprawdzające znajomość języka.

Opłaty za studia w Kanadzie

Wysokość czesnego dla studentów zagranicznych na uniwersytetach w Kanadzie waha się od 7000 do aż 40000 dolarów kanadyjskich za rok nauki. Dokładna kwota zależy m.in. od kierunku, stopnia studiów czy tego, w której prowincji planujemy podjąć naukę. Dlatego, podobnie jak w przypadku wielu innych kluczowych informacji, warto szukać dokładnych informacji na stronie uczelni czy kierunku, który nas interesuje.

Choć w porównaniu z opłatami na europejskich uczelniach jest to niebagatelna kwota, w wielu przypadkach wysokość czesnego na uniwersytetach w Kanadzie jest niższa niż w Wielkiej Brytanii, Australii czy Stanach Zjednoczonych. Niestety, zagraniczni studenci nie mogą uzyskać pożyczki studenckiej od rządu kanadyjskiego. W sfinansowaniu nauki może nam jednak pomóc stypendium – wiele uczelni oferuje wsparcie finansowe dla międzynarodowych studentów. Informacji najlepiej szukać na stronie wybranego uniwersytetu, ponieważ niektóre stypendia oferowane są np. tylko dla studentów danego kierunku. Ponadto, na stronie www.educanada.ca dostępna jest lista stypendiów dedykowanych studentom zza granicy.

Życie w Kanadzie

Koszty życia w Kanadzie różnią się znacząco między poszczególnymi prowincjami i miastami. Przykładowo, za wynajem pokoju w Montrealu możemy zapłacić około 500$ miesięcznie, zaś cena za pokój w podobnym standardzie w Toronto może być bliższa 1000$ miesięcznie.

Studiując w pełnym wymiarze godzin, zagraniczni studenci w Kanadzie mogą łączyć pracę ze studiami. Wiza studencka upoważnia do podjęcia pracy w wymiarze nie większym niż 20 godzin tygodniowo podczas semestru oraz na cały etat podczas przerw wakacyjnych.

Przepisy dotyczące dostępu do publicznego ubezpieczenia zdrowotnego dla studentów zagranicznych różnią się między prowincjami. W przypadku, gdy władze danej prowincji nie zezwalają studentom zagranicznym na ubezpieczenie zdrowotne w ramach publicznej służby zdrowia, studenci są zobowiązani do wykupienia prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego. Ważnym aspektem jest to, że niektóre uczelnie oferują międzynarodowym studentom dedykowane ubezpieczenie zdrowotne.

Na jakie programy stypendialne w Kanadzie warto zwrócić uwagę?

Stypendia im. Lestera B. Pearsona na Uniwersytecie w Toronto
Lester B. Pearson International Scholarship Program oferuje stypendia na Uniwersytecie w Toronto. Kandydaci z całego świata mogą ubiegać się o stypendium w celu podjęcia studiów licencjackich na dowolnym kierunku oferowanym przez uniwersytet. Program stypendialny pokrywa koszty czesnego, książek, opłat dodatkowych na uczelni oraz koszty zakwaterowania w ciągu 4 lat. Termin aplikacji mija w listopadzie każdego roku.

Stypendia im. Pierre’a Elliotta Trudeau
Ten trzyletni program stypendialny dostępny jest dla studentów studiów doktoranckich na kanadyjskich uczelniach – w tym studentów zagranicznych. Każdego roku wybieranych jest do szesnastu doktorantów, którzy otrzymują hojne stypendia na studia, a także dodatkowy trening z zakresu przywództwa. Termin aplikacji mija na początku roku.

Stypendia na studia licencjackie z dziedziny matematyki na Uniwersytecie w Waterloo
Około 10 stypendiów jest przyznawanych studentom podejmującym studia licencjackie na Wydziale Matematyki na Uniwersytecie w Waterloo. Wartość stypendium wynosi od 12 000 do 25 000 CAD, podzielone na osiem semestrów akademickich. Termin aplikacji mija w lutym każdego roku.

Stypendium badawcze dla polskich doktorantów na Uniwersytecie Albertańskim
Wirth Institute for Austrian and Central European Studies zaprasza doktorantów wszystkich dziedzin humanistycznych, społecznych oraz sztuk pięknych do ubiegania się o stypendium. Kandydaci powinni legitymować się obywatelstwem polskim oraz być słuchaczami studiów doktoranckich. Termin składania wniosków w 2020 roku minął w kwietniu. Nabór w roku 2021 nie został jeszcze ogłoszony.

Stypendia na Uniwersytecie w Toronto (Program Języka Polskiego i Literatury Polskiej)
Polonistyka na Wydziale Języków i Literatur Słowiańskich na Uniwersytecie Torontońskim (UofT) kieruje swoją ofertę do studentów studiów magisterskich i doktoranckich. Kandydaci mogą składać wnioski na pobyt 6-, 12- lub 24-tygodniowy. Termin składania wniosków w 2020 roku minął w marcu.

Stypendium Edwarda Barry McDougalla na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Ottawie
Stypendium umożliwia realizację rocznego programu studiów LL.M. (Master of Laws) na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Ottawie. Wymogiem formalnym stypendium jest bycie absolwentem polskich studiów prawniczych oraz polskie obywatelstwo. O stypendium można ubiegać się będąc jeszcze na piątym roku prawa, pod warunkiem, że przed rozpoczęciem studiów w Kanadzie uzyska się dyplom studiów magisterskich. Termin składania wniosków w 2020 roku minął w lutym. Edycja stypendium w roku 2021 została odwołana ze względu na pandemię COVID-19.

Co ważne, niektóre uniwersytety w Polsce (np. Uniwersytet Warszawski czy Uniwersytet Jagielloński) współpracują z uczelniami w Kanadzie na podstawie umów o bezpośredniej współpracy. Często umożliwiają one polskim studentom odbycie krótkoterminowej wymiany zagranicznej na kanadyjskiej uczelni. Dokładne warunki, sposób rekrutacji oraz zakres stypendium określa umowa między uczelniami. Szczegółowe informacje najczęściej można znaleźć na stronie uczelnianego Biura Współpracy z Zagranicą.

Przydatne linki

• Rządowa strona przeznaczona dla studentów i kandydatów zagranicznych – praktyczny przewodnik po szkolnictwie wyższym w Kanadzie: www.educanada.ca
• Strona ambasady Kanady w Warszawie: www.canadainternational.gc.ca/poland-pologne/
• Oficjalna strona rządu Kanady, zawierająca informacje dotyczące imigracji, w tym szczegółowe informacje na temat wizy studenckiej i programu IEC: www.cic.gc.ca
• Portal z aktualnymi informacjami nt. studiowania w Kanadzie i poradami dla zagranicznych studentów: www.studyincanada.com

Trzymamy za Was kciuki! 🙂

Przy tworzeniu artykułu korzystaliśmy z informacji dostępnych na stronach studiazagranica.info, 6757km.com, www.educanada.ca, www.canada.ca oraz www.canadim.com.

Jeśli ten artykuł pomógł Wam w zdobyciu cennych informacji o studiowaniu w Kanadzie, rozwiał Wasze wątpliwości i uważacie, że takich artykułów oraz doradztwa potrzeba więcej – dorzućcie nam cegiełkę, byśmy mogli dalej Was wspierać radą i rzetelnymi artykułami!  Dziękujemy!

Fundacja Dobra Sieć nie ponosi odpowiedzialności za decyzje podjęte przez użytkowników serwisu na podstawie informacji opublikowanych na stronach www.mojestypendium.pl. Rozpowszechnianie całości lub fragmentów tekstów zamieszczanych w serwisie www.mojestypendium.pl w innych mediach lub w innych serwisach internetowych bez podania źródła wymaga zgody serwisu www.mojestypendium.pl.