Szwecja cieszy się niesłabnącą popularnością wśród zagranicznych studentów. Wśród powodów można wymienić wysoki poziom nauczania, różnorodność anglojęzycznych programów studiów czy brak opłat za studia dla obywateli państw UE. Nieformalna atmosfera idzie tutaj w parze z wysokimi wymaganiami akademickimi: w Szwecji wykładowcy i studenci mówią sobie po imieniu, zaś studia polegają przede wszystkim na pracy grupowej, ożywionych dyskusjach i dużej ilości lektur.

Jak zatem wygląda rekrutacja na studia w Szwecji? O czym warto pamiętać decydując się na przeprowadzkę na północ? O tym piszemy w niniejszym artykule z cyklu Kierunek: świat. Zapraszamy do lektury!

System nauki i szkolnictwa wyższego w Szwecji

Podobnie jak inne europejskie kraje, Szwecja jest sygnatariuszką procesu bolońskiego. A zatem szkolnictwo wyższe w Szwecji odbywa się w systemie trzystopniowym, tj. dzieli się na studia:

1. licencjackie, trwające 2 lub 3 lata. Studia dwuletnie (120 ECTS) kończą się się egzaminem högskoleexamen, zaś studia trzyletnie (180 ECTS) zwieńcza egzamin kandidatexamen, odpowiadającym polskiemu licencjatowi.
2. magisterskie, które trwają rok (60 ECTS) lub 2 lata (120 ECTS). W obu przypadkach kończą się one uzyskaniem tytułu magistra (masterexamen), jednak studia dwuletnie zazwyczaj obejmują również praktyki zawodowe.
3. doktoranckie, trwające od 2 do 5 lat. Dwuletnie studia III stopnia (120 ECTS) kończą się egzaminem licentiatexamen, zaś tytuł doktora – doktorsexamen – otrzymuje się po studiach min. czteroletnich. Co istotne, na wielu szwedzkich uczelniach doktoranci uznawani są za pełnoprawnych pracowników uniwersytetu i otrzymują za swoją pracę wynagrodzenie.

W Szwecji działa 39 instytucji szkolnictwa wyższego, które dzielą się na uniwersytety i college (högskola). Różnią się one przede wszystkim tym, że w większości przypadków högskola nie prowadzą kształcenia na poziomie doktoranckim. Niektóre mają jednak wspólne z uniwersytetami studia doktoranckie, w ramach których doktoranci kształcą się na obu instytucjach. Pełną listę uczelni i kierunków znaleźć można na stronie Study in Sweden.

Co istotne, wiele uczelni w Szwecji zawiera umowy z firmami, dzięki czemu studenci mają okazję nabyć praktyczne, przydatne na rynku pracy umiejętności i pierwsze doświadczenie zawodowe. Inną charakterystyczną cechą studiów w Szwecji jest duża swoboda w wyborze przedmiotów – tylko część z nich jest obowiązkowa.

Absolwenci szkół średnich mogą również kontynuować naukę w szwedzkich szkołach zawodowych (yrkeshögskolan) oraz na tzw. uniwersytetach ludowych (folkhögskolan).

Organizacja roku akademickiego

Rok akademicki trwa od sierpnia do czerwca i jest podzielony na dwa semestry. Pierwszy semestr rozpoczyna się pod koniec sierpnia i trwa do połowy stycznia, zaś drugi trwa od połowy stycznia do początku czerwca. Zazwyczaj pod koniec grudnia studenci mają krótką przerwę.

Co istotne, studenci mogą uczęszczać tylko na jedne zajęcia naraz, zamiast typowego planu zajęć złożonych z różnych przedmiotów. W praktyce oznacza to kilka tygodni uczestnictwa w jednych zajęciach w pełnym wymiarze godzin (tj. 40 godzin tygodniowo), zakończone egzaminem, po którym rozpoczynają się zajęcia z innego przedmiotu.

Rekrutacja na studia w Szwecji

Rekrutacja na studia odbywa się poprzez centralny portal aplikacyjny Universityadmissions.se. Warto pamiętać, że termin aplikacji zależy od tego, kiedy rozpoczynają się dane studia. Dla programów rozpoczynających się na jesień termin aplikacji mija w połowie stycznia. Co ważne, do tej grupy należy większość studiów prowadzonych w języku angielskim. W przypadku, gdy dane studia rozpoczynają się na wiosnę, termin aplikacji mija w połowie sierpnia.

Na studia w Szwecji można aplikować z polską maturą (w przypadku aplikacji na studia licencjackie) czy polskim dyplomem uczelni wyższej (przy rekrutacji na studia II i III stopnia). Poza kopią matury lub dyplomu należy załączyć przysięgłe tłumaczenie dokumentu na język angielski lub szwedzki. Jeśli szkoła lub uczelnia ma możliwość wystawienia kopii dokumentu w języku angielskim, zazwyczaj można dostarczyć je zamiast tłumaczenia.

Poza dokumentacją poprzedniego cyklu nauczania należy załączyć dowód znajomości języka angielskiego lub szwedzkiego. Więcej o dokumentach językowych piszemy w sekcji poniżej. Niektóre uczelnie czy kierunki mogą także wymagać dostarczenia innych dokumentów, takich jak np. CV czy list motywacyjny. Szczegółowych informacji na temat wymaganych dokumentów i aplikacji należy szukać na stronie uczelni.

Rekrutacja na studia jest wolna od opłat dla obywateli państw UE, ale istnieje limit programów na które można aplikować w jednym roku. Jest to maksymalnie osiem dla studiów licencjackich i cztery dla studiów magisterskich.

Języki i certyfikaty

Szwedzkie uczelnie oferują ponad 1000 kierunków studiów prowadzonych w języku angielskim. Wyszukiwarka anglojęzycznych kierunków dostępna jest na stronie Study in Sweden. Akceptowane są różnorodne certyfikaty znajomości języka angielskiego, m.in. IELTS i TOEFL. W przypadku osób, które wcześniej uczyły się lub studiowały w języku angielskim, wystarczające może być przedstawienie listu z uczelni. Dokładne informacje odnośnie wymagań językowych znajdują się na portalu Universityadmissions.se.

Wyniki testów, które umożliwiają przyjęcie na studia to minimum 6.5 w przypadku IELTS. Odpowiada to znajomości języka na poziomie B2/C1. Warto dodać, że IELTS to jedyny test, który jest uznawany przez władze imigracyjne wszystkich krajów, które wymagają tego rodzaju dokumentu. Test można zdać w British Council, którego ośrodki znajdują się w dziewięciu miastach w Polsce. Koszt egzaminu to około 800 złotych.

Aby studiować w języku szwedzkim, należy zdać państwowy egzamin TISUS (Test i svenska för universitets- och högskolestudier). Sprawdza on znajomość języka na poziomie C1 i składa się z trzech części: mówienia, czytania i pisania. Odmiennie niż w przypadku wielu innych certyfikatów językowych, uzyskać można z niego tylko dwie oceny: zdany (godkänd) albo niezdany (underkänd). TISUS jest organizowany dwa razy w roku na sześciu uniwersytetach w Szwecji. Można go zdać także w kilku ośrodkach w Polsce, m.in. na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Warto dodać, że na niektórych kierunkach z wykładowym szwedzkim kandydaci muszą również przedstawić dowód znajomości języka angielskiego.

Nauka języka szwedzkiego

Na stronie Study in Sweden znajdziemy listę kursów i innych źródeł pomocnych w nauce szwedzkiego – zarówno darmowych, jak i płatnych. Ponadto, dwa uniwersytety – Uniwersytet w Linköping oraz Uniwersytet w Lund – oferują roczne kursy szwedzkiego. Warto podkreślić, że są to intensywne zajęcia, odbywające się w pełnym wymiarze godzin. Pozwalają one jednak w krótkim czasie opanować język na tyle, aby rozpocząć studia w języku szwedzkim.

Osoby już studiujące na uniwersytecie w Szwecji mogą często wziąć udział w kursach języka szwedzkiego dodatkowo, w trakcie studiów. Dokładna oferta różni się w zależności od uniwersytetu, dlatego najlepiej zasięgnąć informacji na wybranej przez nas uczelni.

Opłaty za studia i finansowanie

Obywatele państw Unii Europejskiej nie płacą czesnego za studia w Szwecji – zarówno licencjackie, jak i magisterskie. Mogą oni także ubiegać się o takie samo wsparcie finansowe, jak szwedzcy studenci. Istnieje możliwość ubiegania się o wsparcie finansowe do Centralnej komisji ds. studenckich (Centrala studiestödsnämnden). Dostępne są dwa rodzaje wsparcia: bezzwrotny zasiłek, wynoszący ok. 823 koron tygodniowo, oraz kredyty studenckie w wysokości do 1892 koron tygodniowo. Spłatę kredytu rozpoczyna się po studiach, 6 miesięcy po uzyskaniu ostatniej transzy, i jest ona rozłożona na 25 lat.

Wiele zewnętrznych stypendiów, takich jak stypendia z Instytutu Szwedzkiego dostępne są dla osób z krajów spoza UE – czyli tych, którzy muszą płacić czesne za studia. Listę stypendiów można znaleźć na stronie Study in Sweden.

Co ciekawe, na uniwersytetach w Szwecji obowiązkowe dla studentów jest uiszczenie opłaty na rzecz organizacji studenckich. Kwota ta waha się od 50 do 350 koron za semestr.

Życie w Szwecji

Zakwaterowanie

Najczęściej wybieraną formą zakwaterowania przez studentów zagranicznych w Szwecji jest akademik. Mieszkając w akademiku mamy swój własny pokój, ale dzielimy kuchnię z innymi mieszkańcami. Roczna opłata za akademik jest zróżnicowana w zależności od uczelni i waha się od 14 do 23 tysięcy koron. Wynajmowanie mieszkania prywatnie zazwyczaj wiąże się z większymi kosztami. Aby uzyskać pomoc w znalezieniu zakwaterowania, najlepiej zgłosić się do wybranej przez nas uczelni.

Formalności

Obywatele UE nie potrzebują wypełniać żadnych formalności, aby rozpocząć studia w Szwecji. Wystarczy paszport lub dowód osobisty, aby przejść proces aplikacyjny i wjechać na terytorium kraju. Jeśli jednak planujemy studiować w Szwecji dłużej niż rok, należy aplikować o szwedzki odpowiednik numeru PESEL – tzw. personnummer. W tym celu należy zgłosić się do miejscowego urzędu podatkowego, gdzie zostaniemy dopisani do listy mieszkańców kraju. Upoważnia to nas również do uzyskania szwedzkiego dowodu osobistego, który jest przydatny m.in. przy załatwianiu spraw bankowych czy urzędowych.

Praca podczas studiów

Aby podjąć pracę podczas studiów w Szwecji, obywatele Unii Europejskiej nie potrzebują dodatkowych zezwoleń. Nie ma też żadnych ograniczeń godzinowych. Nadal należy jednak dopełnić pewnych formalności.

Przede wszystkim, należy posiadać wyżej opisany personnummer. Ponadto należy zgłosić się do kasy ubezpieczenia społecznego (Försäkringskassan) oraz lokalnego urzędu pracy (arbetsförmedlingen).

Jednocześnie warto pamiętać, że studia w pełnym wymiarze godzin zakładają 40 godzin tygodniowo poświęconych na naukę – obejmuje to nie tylko obecność na zajęcia, ale także zadania domowe i lektury. Sprawia to, że łączenie studiów i pracy w Szwecji jest nie lada wyzwaniem.

Wymiana studencka i inne możliwości wyjazdu

Jeśli myślisz o studiach lub pracy w Szwecji, ale nie chcesz od razu podejmować decyzji o wyjeździe na kilka lat, warto skorzystać z wymiany studenckiej lub praktyk zawodowych. Co ważne, dofinansowanie w ramach programu Erasmus+ można uzyskać zarówno na wymianę studencką, jak i praktyki zagraniczne.

Jeśli myślisz o wymianie studenckiej w ramach Erasmus+, warto przede wszystkim zasięgnąć informacji na uczelni, czy jest możliwość wyjazdu do Szwecji w ramach Twojego kierunku studiów. Wiele uczelni ma także podpisane umowy bilateralne z uniwersytetami w Europie i poza – możesz również starać się o wyjazd w ramach indywidualnej wymiany studenckiej. Warto jednak pamiętać, że w takim przypadku procedury i wysokości stypendiów mogą być bardzo zróżnicowane.

Aby wyjechać na praktyki w ramach programu Erasmus+, również warto zacząć od przejrzenia oferty uczelni oraz dopytania o procedury na Twoim kierunku w Biurze Współpracy z Zagranicą lub analogicznej jednostce. Szczegółowe informacje na temat praktyk znajdziesz także na stronie Komisji Europejskiej.

Warto pamiętać, że w ramach programu Erasmus+ można spędzić za granicą łącznie maksymalnie 12 miesięcy na każdy cykl studiów. Limit ten odnosi się łącznie do wymiany studenckiej oraz praktyk (jeśli oczywiście odbywają się w jednym cyklu studiów).

Poza studiami i praktykami, Europejski Korpus Solidarności umożliwia wyjazd na krótko- i długoterminowe projekty wolontariackie w wielu organizacjach w Europie – w tym w Szwecji. Wolontariusz ma zapewnione m.in. wikt i opierunek, kieszonkowe, lekcje lokalnego języka. Warto pamiętać, że udział w projektach mogą wziąć osoby w wieku 18-30 lat.

Przydatne linki

• Study in Sweden – rządowy portal, prowadzony przez Instytut Szwedzki, na którym znajdują się przystępne informacje nt. studiowania w Szwecji oraz wyszukiwarka anglojęzycznych kierunków studiów: studyinsweden.se
• UniversityAdmissions.se – portal używany do aplikacji na studia w Szwecji, znajdują się na nim również informacje o wymaganych dokumentach i terminach: www.universityadmissions.se
• Strona Szwedzkiej Rady ds. Szkolnictwa Wyższego (Universitets- och högskolerådet), zawierająca podstawowe informacje o studiach w Szwecji, dostępna również częściowo po polsku: studera.nu
  
• Witryna zawierająca informacje o szkolnictwie zawodowym w Szwecji: www.yrkeshogskolan.se
• Strona o uniwersytetach ludowych w Szwecji: www.folkhogskola.nu
• Oficjalna strona Centralnej komisji ds. studenckich (Centrala studiestödsnämnden): www.csn.se

Jeśli ten artykuł pomógł Wam w zdobyciu cennych informacji o studiowaniu w Szwecji i uważacie, że takich artykułów oraz doradztwa potrzeba więcej – dorzućcie nam cegiełkę, byśmy mogli dalej Was wspierać radą i rzetelnymi artykułami!  Dziękujemy!

Podczas tworzenia artykułu korzystaliśmy z informacji dostępnych na stronach: studyinsweden.se, eurodesk.pl, universityadmissions.se, lagunita.education, studera.nu.

Fundacja Dobra Sieć nie ponosi odpowiedzialności za decyzje podjęte przez użytkowników serwisu na podstawie informacji opublikowanych na stronach www.mojestypendium.pl. Rozpowszechnianie całości lub fragmentów tekstów zamieszczanych w serwisie www.mojestypendium.pl w innych mediach lub w innych serwisach internetowych bez podania źródła wymaga zgody serwisu www.mojestypendium.pl.